دکتر مهدی امین فروغی؛ گنجینه‌دار روایات و اشعار امیرالمؤمنین(ع)
معرفی مهمان
دکتر مهدی امین فروغی، شاعر توانمند و استاد برجسته دانشگاه، از چهره‌های شاخص در حوزه ادبیات عرب و اشعار اهل بیت(ع) است که با حضور خود در برنامه محفل، گوشه‌ای از گنجینه غنی معارف علوی را با مخاطبان به اشتراک گذاشت. تسلط ایشان بر روایات و حکایات زندگی امیرالمؤمنین علی(ع) و همچنین احاطه عمیق بر نهج‌البلاغه، حضور ایشان را به فرصتی ارزشمند برای آشنایی بیشتر بینندگان با ابعاد کمتر شناخته شده شخصیت مولا علی(ع) تبدیل کرد.
روایت ناقوس؛ آیینه تفسیر دنیا
دکتر امین فروغی در اولین روایت خود، داستان شگفت‌انگیز تفسیر صدای ناقوس توسط امیرالمؤمنین(ع) را نقل کرد. بر اساس این روایت معتبر از حارث اعور، روزی حارث به همراه امام علی(ع) در مسیر شهر حیره بودند که به دیری رسیدند که راهبی در آن ناقوس می‌نواخت. حضرت از حارث پرسیدند: «آیا می‌دانی این ناقوس چه می‌گوید؟»
حارث عرض کرد: «خدا و رسول خدا و پسر عمّ رسول خدا بهتر می‌دانند.»
امیرالمؤمنین(ع) فرمودند که این ناقوس برای دنیا و خرابی و بی‌وفایی آن مَثَل می‌زند و سپس به ترجمه صدای ناقوس به عربی پرداختند:
«لا اله الا الله حَقاً حَقاً صِدقاً صِدقاً اِنَّ الدُّنیا قَد غَرَّتنا وَ شَغَلَتنا وَ استَهوَتنا، یَابن الدُّنیا مَهلاً مَهلاً یَابن الدُّنیا دَقّاً دَقّاً یَابن الدُّنیا جَمعاً جَمعاً تُفَنی الدُّنیا قَرناً قَرناً، ما مِن یَومٍ یَمضی عَنا اِلا اَوهی مِنا رُکناً، قَد ضَیّعنا داراً تَبقی وَ اَستَوطَنا داراً تَفنی لَسنا نَدری ما قَرَّطنا فِیها اِلا لَو قَدمتنا»
این جملات مشتمل بر حقایق ژرفی درباره ماهیت دنیا، فریبندگی آن و غفلت انسان از سرای باقی است. امام(ع) تصویری دقیق از آنچه در صدای ناقوس نهفته بود، ارائه دادند – تصویری که حتی راهبان مسیحی از درک آن عاجز بودند.
دکتر امین فروغی سپس ادامه ماجرا را روایت کرد: حارث بعدها نزد همان راهب رفت و از او خواست تا ناقوس را بنوازد و او هنگام نواختن، کلمات یاد گرفته از امام(ع) را بازگو کرد. راهب با شگفتی پرسید: چه کسی این تفسیر را به تو آموخته است؟ و پس از شنیدن پاسخ، اظهار داشت در تورات خوانده که در آخرالزمان پیامبری خواهد آمد که صدای ناقوس را تفسیر خواهد کرد و بدین ترتیب، مسلمان شد.
توصیف علی(ع) از زبان ضرار
دومین روایتی که دکتر امین فروغی با بیانی شیوا نقل کرد، گفتگوی تاریخی ضرار بن ضمره با معاویه بود. ضرار که از یاران خاص امیرالمؤمنین(ع) بود، پس از شهادت حضرت، به عنوان نماینده به دربار معاویه رفت. معاویه از او خواست تا علی(ع) را توصیف کند.
ضرار ابتدا درخواست معافیت کرد، اما وقتی معاویه اصرار ورزید، چنین آغاز کرد: «او به خدا سوگند، دیر ترس و قوی پنجه بود. آخرین سخن را می‌گفت و به داد، حکم می‌کرد. دانش از همه سوی او فوران می‌کرد و حکمت، از اطرافش می‌جوشید. از غذا، درشت آن را و از لباس، کوتاه آن را دوست می‌داشت.»
توصیف ضرار از امام(ع) چنان جامع و تأثیرگذار بود که تصویری زنده از شخصیت چندبعدی آن حضرت را به نمایش می‌گذاشت؛ از عبادت عاشقانه و زهد بی‌مانندش تا رأفت و مهربانی نسبت به مستمندان و یتیمان. اوج این توصیف، بازگویی مناجات امام(ع) با خداوند و طلاق سه‌گانه دنیا بود: «اى دنیا! غیر از من را بفریب. آیا به من روى مى‌آورى و براى من خودآرایى مى‌کنى؟! هیهات، هیهات! زمان، زمانِ فریب خوردن از تو نیست. تو را سه بار طلاق دادم که مرا بازگشتى به سوى تو نباشد.»
تسلط علمی و هنر بیان
بیان روان و نافذ دکتر امین فروغی در نقل این روایات، نشان از تسلط عمیق ایشان بر ادبیات عرب و تاریخ اسلام داشت. او با آگاهی کامل از جزئیات روایات و اسناد آنها، توانست این گوهرهای ناب را به شکلی جذاب و تأثیرگذار به مخاطبان عرضه کند.
آنچه حضور ایشان را در برنامه محفل پربارتر کرد، توانایی در پیوند دادن این روایات با مفاهیم و آموزه‌های قرآنی و تبیین جایگاه والای امیرالمؤمنین(ع) به عنوان مفسر حقیقی قرآن کریم بود.
تأثیر بر مخاطبان
حضور دکتر مهدی امین فروغی در برنامه محفل، فرصتی ارزشمند برای آشنایی بیشتر مخاطبان با جلوه‌های کمتر شناخته شده از شخصیت امیرالمؤمنین(ع) فراهم کرد. روایات شگفت‌انگیزی که ایشان نقل کردند، نشان داد که علی(ع) نه تنها در میدان نبرد و عرصه حکومت، بلکه در حوزه معرفت و شناخت اسرار و رموز هستی نیز سرآمد بود.
این روایات یادآور کلام پیامبر اکرم(ص) است که فرمودند: «انا مدینة العلم و علی بابها»؛ من شهر دانشم و علی دروازه آن است. روایاتی که دکتر امین فروغی نقل کرد، تنها گوشه‌ای از دریای بیکران علم و معرفت مولا علی(ع) را به نمایش گذاشت و مخاطبان را به تأمل و تفکر بیشتر در سیره و کلام آن حضرت دعوت کرد.
فیلم اجرا
تصاویر اجرا
